Stolica Włoch i państwa kościelnego, Rzym, znalazł się w latach 1309-1377 pod władzą Francji. Siedziba papieża w Awinionie przypominała więzienie. Po powrocie papieża do Rzymu na tronie awiniońskim zasiadł kandydat kleru francuskiego. Kryzys ten spowodował, że państwa miały w XV w. często po kilku władców: papieża i antypapieży (z Awinionu).
Runęła spójność kościelnego systemu, co często nazywa się wielką schizmą zachodnią. Dla Włochów, wciąż pamiętających świetność Rzymu, była to więc bolesna porażka. Poza tym w wielu krajach doszło do zjednoczenia dzielnic dzięki władzom dynastii, m.in. w Polsce i Litwie, Hiszpanii, Francji, Szwajcarii. Włochy dążyły w tym czasie do zjednoczenia narodowego.